Kleine bedrijven en zzp’ers kunnen straks ‘voor het echie’ meedingen naar een klus bij de overheid. Aan de soms extreem zware eisen voor een relatief eenvoudige opdracht komt een einde. Er zijn nieuwe spelregels opgesteld waaraan elke overheid zich heeft te houden.

• Proportionaliteitsgids bij de Kamer
• Stop op eindeloos clusteren van opdrachten
• Lasten omlaag door eenvoudige Eigen Verklaring

Voordat bij u de euforie losbreekt, de Eerste Kamer moet de nieuwe Aanbestedingswet nog goedkeuren. De Tweede Kamer en de ministerraad zijn al wel akkoord met het wetsvoorstel. Als het meezit kunt u -misschien dit jaar al- mee vissen in de overheidsvijver waarin voor 57 miljard euro aan opdrachten zit: 17 miljard euro van de gemeenten en 40 miljard euro van de rest van de overheid.

Proportionaliteitsgids

De nieuwe spelregels staan grotendeels in de zogeheten Proportionaliteitsgids. Dit omvangrijke richtsnoer boordevol artikelen en bepalingen is 10 juli naar de Kamer gestuurd. De naam van de gids is een mond vol maar betekent in feite dat de eisen die worden gesteld aan de ondernemer redelijk in verhouding moeten staan tot de opdracht. De spelregels gelden voor alle fasen van het aanbestedingsproces. “Dus van de keuze van de procedure, het aantal en de inhoud van de te stellen eisen tot en met de van toepassing te verklaren contractvoorwaarden,” schrijven de samenstellers van de gids.

Een woordvoerder van Economische Zaken zegt over proportionaliteit: “Stel dat een schilder in opdracht van de gemeente een schoolgebouw gaat schilderen. Nu wordt in de voorwaarden van de aanbesteding gesteld dat je al eens eerder een schoolgebouw moet hebben geschilderd. Dat vervalt straks. Als je al eens bijvoorbeeld een bejaardenhuis hebt geschilderd, kan je een schoolgebouw ook wel verven.” De nieuwe aanbestedingswet moet er voor zorgen dat met name ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf meer kansen krijgen op het uitvoeren van overheidsopdrachten. Bovendien moet de nieuwe wet zorgen voor minder administratieve lasten voor ondernemers die meedingen naar overheidsopdrachten.

Clusteren

De nieuwe Aanbestedingswet maakt een einde aan het clusteren: het opeenstapelen van een reeks kleinere opdrachten tot één grote opdracht. Door deze manier van handelen, vissen kleine ondernemers in allerlei branches zoals stukadoors en kozijnen specialisten vaak achter het net terwijl ze een afzonderlijk klusje prima hadden kunnen klaren. In de gids, die een wettelijke status krijgt, staat hierover in Artikel 1.5 onder meer het volgende:
“1. Een aanbestedende dienst of speciale-sectorbedrijf voegt opdrachten niet onnodig samen. Alvorens samenvoeging plaatsvindt, wordt in ieder geval acht geslagen op:
a. de samenstelling van de relevante markt en de invloed van de samenvoeging op de toegang tot de opdracht voor voldoende bedrijven uit het midden- en kleinbedrijf;
b. de organisatorische gevolgen en risico’s van de samenvoeging van de opdrachten voor de aanbestedende
dienst, het speciale-sectorbedrijf en de ondernemer;
c. de mate van samenhang van de opdrachten.
2. Indien samenvoeging van opdrachten plaatsvindt, wordt dit door de aanbestedende dienst of het speciale-sectorbedrijf gemotiveerd in de aanbestedingsstukken.”

Clusteren mag dus nog wel, wanneer het gaat om logisch samenhangende onlosmakelijk met elkaar verbonden onderdelen en de positie van het MKB is meegenomen in de afweging.

De Eigen Verklaring

Een derde voordeel van de nieuwe Aanbestedingswet is dat de administratieve lasten voor ondernemers worden beperkt. Nu wordt bijvoorbeeld gevraagd om allerlei papierwerk als het bijsluiten van verzekeringen, een vijftal kopieën van de inschrijving, een kwaliteitshandboek enz. Dat wordt nu ondervangen door de Eigen Verklaring. In de nieuwe gids staat hierover: “In de Eigen verklaring verklaart een inschrijver te voldoen aan de gestelde uitsluitingsgronden en geschiktheidseisen. Daadwerkelijke toetsing van de bewijsmiddelen dient achteraf plaats te vinden bij diegene die naar verwachting voor de opdracht in aanmerking komt.” Dat scheelt ondernemers vooraf een hoop gedoe.