In de model-aannemingsovereenkomst van Aedes gaat het om een eerlijke verdeling van de risico’s van partijen. Jur Deckers constateert dat menig aannemer daar heel goed mee uit de voeten kan. Het model is al bij een aantal projecten toegepast.

Velen waren teleurgesteld over de UAV 2012. Zaken waarbij de UAV onredelijk uitpakt in de richting van de opdrachtgever bleven gehandhaafd. Zoals de regeling van aansprakelijkheid na oplevering. Deze is verwoord in paragraaf 12 van de UAV. Een gemiste kans volgens Aedes. Ook veel bouwrechtjuristen delen deze mening. De model-aannemingsovereenkomst bevat dan ook regelingen die beter in de huidige tijd passen.

Verantwoording

Aedes maakt zich als brancheorganisatie hard voor haar leden. Maar ook voor betaalbare woningen. Het spreekt voor zich dat woningcorporaties verantwoording afleggen aan belanghouders en de maatschappij over hun investeringen. Daarom willen corporaties heldere afspraken maken en vastleggen in een aannemingsovereenkomst. Ook het streven naar een eerlijke en redelijke verdeling van risico’s is in dit licht logisch.

Dan gaat het niet om risico’s over de schutting gooien, zoals Bouwend Nederland suggereert (‘Risico voor aannemersbedrijf in nieuw model Aedes’, Cobouw 12 juni). Het gaat juist om een eerlijke verdeling van die risico’s tussen partijen. En dat aannemers daar heel goed mee uit de voeten kunnen, blijkt in de praktijk. Het Aedes model is al bij een aantal projecten toegepast. In verschillende publicaties wordt gesteld dat de Aedes model- aannemingsovereenkomst het de aannemer verbiedt het retentierecht tegen de opdrachtgever in te roepen. Dat staat er helemaal niet. Het retentierecht van de aannemer wordt juist gerespecteerd.

Retentierecht

Als de aannemer de gebruikelijke termijnen van de aanneemsom niet betaald krijgt, kan hij zich beroepen op het retentierecht. Als echter alle betalingsverplichtingen zijn voldaan, kan een opdrachtgever niet worden geconfronteerd met een retentierecht van de (onder-)aannemer of het klusbedrijf. In de praktijk komt deze situatie helaas met enige regelmaat voor. Bouwend Nederland gaat er bovendien aan voorbij dat veel woningcorporaties met eigen contracten werken. Deze contracten gaan soms veel verder dan het model van Aedes. Zo komt regelmatig voor dat in dergelijke contracten het retentierecht wel volledig wordt uitgesloten. Dus ook als de opdrachtgever in verzuim is.

De waarschuwingsplicht van de aannemer krijgt een belangrijke plek in de model-aannemingsovereenkomst. En die plek verdient het ook. Het komt in de praktijk nog te vaak voor dat aannemers tijdens de aanbesteding niet open zijn over onvolkomenheden in het bestek. Vervolgens komt men daar dan tijdens de bouw mee op de proppen. Het werk dat daaruit voortvloeit wordt dan als meerwerk opgevoerd. Daar moet paal en perk aan gesteld worden.

Natuurlijk ligt niet de gehele verantwoordelijkheid voor het ontwerp bij de aannemer. Het gaat alleen om de gekozen oplossingen en werkwijzen, “voor zover deze betrekking hebben op de uitvoering en de uitvoeringsorganisatie.” Daarin is de aannemer als geen ander deskundig en behoort hij aanspreekbaar te zijn. Het spreekt voor zich dat de opdrachtgever de aannemer voldoende tijd moet geven om tot een verantwoorde beoordeling van het ontwerp te kunnen komen.

Bouwend Nederland stelt, “dat elk door de aannemer in het ontwerp niet opgemerkt foutje voor zijn rekening komt.” Hiermee slaat zij de plank behoorlijk mis. Zo is het niet in de model-aannemingsovereenkomst opgenomen. Terecht wijst Bouwend Nederland erop dat er een positieve vernieuwende ontwikkeling is in de richting van ketensamenwerking. Voor werken die in bouwteamverband, als design & construc t of turn keyontwikkeld worden, moet een andere overeenkomst toegepast worden. Het model is dus niet op alle bouwprojecten van corporaties van toepassing.

Praktijk

In de praktijk zien we dat opdrachtgevers allerlei uiteenlopende afwijkingen op de UAV hanteren. Soms wel een pakket bestaande uit bijna veertig pagina’s. Harmonisatie op dat punt is belangrijk.

Opdrachtgevers en aannemers kunnen de ontwerpverantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor constructieve ontwerpfouten beter neerleggen waar deze hoort. Namelijk bij de adviseur. Wellicht een mooie uitdaging voor Aedes en Bouwend Nederland om de handen ineen te slaan. Mogelijk kunnen zij gezamenlijk een gedegen model-overeenkomst maken.